At Nalı Yengecinin Mavi Kanı: Tıbbi ve Bilimsel Kullanım Alanları

Yazan: Betül Topaklı / Milliyet.com.tr –

Deniz ve acı sularda yaşayan, limulina alt takımına ait bir hayvan familyası olan at nalı yengeci, genellikle yumuşak kumlu veya çamurlu tabanlı sığ sularda yaşamaktadır. Bahar aylarında gelgit bölgelerinde görülen bu canlı, Asya mutfağında tüketilirken balık yemi, gübre ve özellikle bilimsel araştırmalar için büyük bir öneme sahiptir. Yılda yarım milyon at nalı yengeci yakalanarak biyomedikal endüstride değerlendirilmektedir. At nalı yengeci, dünyanın en eski hayvanlarından biri olarak kabul edilir ve yaklaşık 450 milyon yıldır yaşamını sürdürmektedir.

Bu canlının olağanüstü kılan özelliklerinden biri, sıradışı bir renge sahip olan kanıdır. Bebe mavisi tonunda olan bu kan, sıradan bir biyolojik sıvıdan çok daha fazlasını içermektedir. Kanlarında bulunan amebositler, en ufak bir bakteri varlığını bile algılar, onu pıhtı haline getirir ve etkisizleştirir.

İlaç endüstrileri için kritik bir öneme sahip olan at nalı yengecinin kanındaki bu olağanüstü mekanizmadan yararlanmak isteyen ilaç firmaları, “koagülan” isimli kimyasalı içeren hücreleri patlatarak kullanmaktadır. Bu sayede kanla temas etmiş olabilecek herhangi bir bulaşmayı tespit etmek mümkün hale gelir. Eğer sıvıda tehlikeli bakteri endotoksinleri bulunursa, at nalı yengeci kanı özütü, bu maddeleri etkisiz hale getirir.

KOVİD-19 AŞILARINDA KULLANIMI

At nalı yengecinin mavi kanı, aşı çalışmalarında uzun süredir kullanılmaktadır. Kan, endotoksinlerin tespitinde büyük önem taşır. Bu sayede aşıların güvenliği sağlanır. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan her ilaç ve aşı, LAL testiyle kontaminasyona karşı kontrol edilmektedir. Kovid-19 aşıları da at nalı yengeci kanı sayesinde güvenli hale getirilmiştir.

At nalı yengecinin kanından elde edilen pıhtılaştırıcı kimyasal, ürünlerin kontaminasyon riskini ortadan kaldırmak için kullanılmaktadır. Bu test, ilaç sektöründe önemli bir devrim yaratmıştır. Gelecekte, sentetik alternatiflerin kullanılmasıyla at nalı yengecinin korunması ve tıbbi kullanımının azaltılması mümkün olabilir.